18. wydanie „e-Politikonu” zostało dedykowane wzajemnym powiązaniom kultury i polityki.
Znajdą je Państwo tutaj.
Problematyka kultury i polityki coraz częściej staje się przedmiotem refleksji politologicznej. Ukazuje, jak ważnym elementem dla zachowań politycznych stają się poczynania w sferze kultury, i na odwrót – w jaki sposób kultura wpływa na sferę polityki. Owe ujęcia zostały zaprezentowane w poniższym zbiorze.
Artykuły zebrane w niniejszym numerze umieszczone zostały w dwóch częściach. W pierwszej prezentujemy prace, które swoją tematyką wpisują się w trójkąt Kultura – polityka – państwo.
W drugiej – noszącej podtytuł Sztuka i polityka – znalazły się teksty, które w różnych aspektach i z różnych perspektyw prezentują związki sztuki i polityki.
Dwie części uzupełniają się i rozwijają anonsowany wcześniej tytuł numeru – Polityka w kulturze, kultura w polityce.
Numer otwieramy artykułem Roberta Łosia pt. Kultura jako źródło siły państwa, w którym autor wskazuje na kulturę jako jeden z – dotąd pomijanych – czynników siły państwa czy narodu. O miękkiej sile państwa (soft power) decydują zatem między innymi zasoby kultury materialnej i pozamaterialnej oraz mechanizmy dyplomacji kulturalnej i zagranicznej polityki kulturalnej.
Dwa kolejne artykuły poświęcone są kwestii dziedzictwa kulturowego. Bożena Gierat-Bieroń eksploruje historię narodzin oraz implementacji jednego z najważniejszych programów pomocowych UE w dziedzinie kultury – programu Rafael – i rekonstruuje początki polityki kulturalnej UE w latach 90., ze szczególnym uwzględnieniem ochrony dziedzictwa europejskiego jako obszaru prestiżu i wysokiej profesjonalizacji. Z kolei Hanna Schreiber łączy tematykę wcześniejszych tekstów, analizując niematerialne dziedzictwo kulturowe jako element soft power państw.
Daniel Przastek oraz Joanna Jaroszyk-Pawlukiewicz i Aleksandra Bagieńska-Masiota podejmują problematykę wolności wypowiedzi artystycznej. Współredaktor niniejszego numeru w artykule pt. Ograniczenia wolności wypowiedzi artystycznej w Polsce po roku 1989. Przypadek teatru ukazuje prawne uwarunkowania, możliwości ograniczeń wolności artystycznej oraz wskazuje praktyczny wymiar przeszkód niezależnego funkcjonowania artystów. Natomiast autorki artykułu Wolność wypowiedzi artystycznej a wolność sumienia i wyznania. Wokół konfliktu dóbr fundamentalnych analizują problem kolizji wolności wypowiedzi artystycznej i wolności religii oraz przyglądają się metodom rozwiązywania tego konfliktu na gruncie prawa międzynarodowego i wewnętrznego.
Cześć Kultura – polityka – państwo zamyka tekst Ewy Busse-Turczyńskiej pt. Tematyka badań naukowych w zakresie polityki i sztuki w kolekcji EBL (E-book Library) 2015. Autorka próbuje określić współczesne kierunki badań naukowych w zakresie wzajemnych zależności pomiędzy sztuką i polityką, na podstawie analizy treści najnowszych publikacji książkowych renomowanych, naukowych wydawnictw światowych z 2015 r., dostępnych w kolekcji EBL.
Część drugą rozpoczynają Sławomir Czapnik i Karolina Wojtasik artykułem Prawda czasu, prawda ekranu. Przełom solidarnościowy 1980–1981 w polskich filmach (na wybranych przykładach). Analizują oni sposób przedstawienia tak zwanego karnawału ruchu Solidarności (1980-1981) w polskich filmach. Katarzyna Anna Głuszak w pracy pt. Muzyka jako narzędzie opozycji politycznej w Polsce w latach osiemdziesiątych XX wieku prezentuje, analizuje i interpretuje twórczość polskich artystów sceny muzycznej w kontekście zdarzeń na arenie społecznej i politycznej. Z kolei Wojciech Maguś analizuje sposób przedstawiania w filmach fabularnych doradców politycznych, a Anna Karolina Piekarska zarysowuje problemy badawcze dotyczące funkcjonowania kabaretów politycznych w PRL.
Część tematyczną numeru kończy artykuł Kamila Minknera, który poddał analizie politologicznej dwa klasyczne westerny Anthony’ego Manna – Winchester ’73 oraz Gwiazda szeryfa. Autor wskazuje, jak przekaz filmowy może ilustrować mechanizmy, dzięki którym społeczności radzą sobie z uniwersalnymi problemami politycznymi a także analizuje sposoby przedstawiania ideologii w filmie. Wydanie zamyka recenzja Huberta Różyka.