Oddajemy Państwu kolejny, dziesiąty już numer Kwartalnika Naukowego Ośrodka Analiz Politologicznych UW „e-Politikon”, tym razem w całości poświęcony problematyce przywództwa w sferze publicznej.
Znajdą go Państwo tutaj.
Za podjęciem tego zagadnienia kryje się przekonanie, że w czasach globalnych zagrożeń i szybkich zmian, które przeobrażają wszystkie obszary życia społecznego, skuteczne przywództwo – uniwersalny warunek udanych rządów – staje się coraz bardziej towarem deficytowym.
Jest to cały kompleks zagadnień, do podjęcia których chcieliśmy zachęcić nie tylko środowisko politologów, lecz także przedstawicieli innych dyscyplin. Badania przywództwa tworzą bowiem na styku politologii, psychologii, socjologii i nauk o zarządzaniu interdyscyplinarny obszar o bogatych tradycjach i wyraźnie wyodrębnionej tożsamości; obszar refleksji, który skupia zarówno wysiłki akademickich badaczy, jak i praktyków poszukujących wzorów przywództwa, odpowiadających bieżącym wyzwaniom w polityce i biznesie.
Niniejsze wydanie rozpoczyna artykuł pt. Nowe wzory przywództwa w administracji publicznej autorstwa Jerzego Szczupaczyńskiego (współredaktora tomu). Autor nie tylko omawia wybrane normatywne modele przywództwa w administracji, ale przede wszystkim proponuje wielowymiarową definicję przywództwa, która uwzględnia funkcjonalny, relacyjny i atrybucyjny poziom analizy. W ostatniej części artykułu prezentowane są wybrane elementy preskryptywnego profilu kompetencji przywódczych: umiejętność budowania sieci współpracy, orientacja na zmiany i umiejętność ich wprowadzania, orientacja na etyczne wartości związane ze służbą publiczną oraz inteligencja kontekstualna.
Z kolei Anna Zygo podjęła się analizy kwestii przywództwa w czasie kryzysu. Autorka wychodzi od koncepcji ponowoczesności i twierdzenia o tym, iż kryzysy są immanentną cechą czasów współczesnych. Dalej Anna Zygo analizuje koncepcję lidera charyzmatycznego, by w ostatniej części pokazać przydatność teorii lidera charyzmatycznego w ujęciu Webera do badań nad sektorem publicznym.
Wyjątkowy charakter ma artykuł Bohdana Szklarskiego, opisujący zjawisko przywództwa symbolicznego. Autor – odwołując się do swoich wcześniejszych publikacji – wskazuje, że we współczesnej amerykańskiej polityce przywództwo coraz częściej ma charakter performatywny, co z jednej strony spowodowane jest mediatyzacją polityki, a z drugiej decentralizacją procesu politycznego. Autor przedstawia koncepcję przywództwa typu symbolicznego jako formy zaspokojenia oczekiwań społecznych względem elit.
Interesującą analizę przywództwa Silvio Berlusconiego przedstawia w swoim artykule Izolda Bokszczanin. Politolożka wskazuje na wyjątkowy charakter i kluczowe cechy tego rodzaju przywództwa, którego uosobieniem jest były premier Włoch.
Z kolei Maciej Hartliński w artykule Zagadnienia badawcze w analizach przywódców politycznych na przykładzie wybranych publikacji politologicznych w Polsce przedstawia analizę najważniejszych aspektów prezentacji przywódców politycznych – opartą na przeglądzie kilkudziesięciu monografii poświęconych politykom.
Główną część tego numeru zamyka artykuł Mileny Drzewieckiej i Wojciecha Cwaliny Przywództwo polityczne: w stronę inteligencji emocjonalnej? Adaptacja biznesowej teorii przywództwa Golemana, w którym autorzy rozwijają tezę na temat zwiększającej się roli dopasowania stylu kierowania państwem do potrzeb wyborców. W artykule prezentowane są wyniki badań przeprowadzonych na grupie liderów biznesu, które dowodzą, że największą skuteczność wykazują liderzy o rozbudowanej inteligencji emocjonalnej (IE). Międzykulturowe badania empiryczne (Polska, Szwajcaria, Gruzja) sugerują, że jakkolwiek mogą istnieć różnice wzorów percepcji i preferencji stylów przewodzenia, to w polityce – podobnie jak w biznesie – najmniejsze poparcie zyskują liderzy o stylu nakazowym, a największe – liderzy „jednoczący”, „demokratyczni” lub „wychowawczy”.
Numer zamykają recenzje trzech monografii – Morfogenezy przywództwa politycznego Filipa Pierzchalskiego, Geopolityki trwałego rozwoju Tadeusza Klementewicza oraz książki pt. Władza na dywaniku. Jak polskie media rozliczają polityków? autorstwa Tomasza Gackowskiego.