9 stycznia 2011 r. w Pałacu Kazimierzowskim odbyło się zorganizowane przez Ośrodek Analiz Politologicznych UW pierwsze seminarium z cyklu „Komentarze politologiczne”, które poświęcone było analizie propozycji zmian w konstytucji. Na spotkanie przybyli przedstawiciele świata administracji, polityki i nauki.
Temat seminarium inaugurującego działalność naukowo-badawczą Ośrodka Analiz Politologicznych Uniwersytetu Warszawskiego związany był z wpłynięciem projektów zmian do ustawy zasadniczej oraz powołaniem komisji nadzwyczajnej Sejmu RP. O komentarze zostali poproszeni prof. Maria Kruk-Jarosz (Polska Akademia Nauk), dr hab. Jarosław Szymanek (Instytut Nauk Politycznych UW), dr Janusz Karp (Wydział Prawa i Administracji UJ) oraz dr Ryszard Piotrowski (Wydział Prawa i Administracji UW). Seminarium prowadził prof. Konstanty Adam Wojtaszczyk (Instytut Nauk Politycznych UW).
Eksperci zastanawiali się nad zasadnością i kierunkiem zmian w obecnej ustawie zasadniczej w dwóch obszarach – usprawnienie systemu rządzenia oraz w sprawach związanych z integracją europejską tzw. europeicyzacją konstytucji. Naukowcy byli zgodni, że o ile pierwsze zagadnienie jest przede wszystkim spowodowane polityczną rywalizacją i chęcią korygowania systemu władzy w imię partykularnych interesów politycznych, to dostosowanie Konstytucji do procesów integracji europejskiej staje się dziś koniecznością.
Odnosząc się do wskazywanej przez polityków potrzeby zmiany relacjach pomiędzy ośrodkami władzy prof. Maria Kruk-Jarosz (PAN) podkreśliła, że problemem jest nie tyle konieczność zmian w ustawie zasadniczej co niski poziom kultury prawnej i nieumiejętność zastosowania przepisów w świetle przyjętych zasad konstytucyjnych. Z kolei dr hab. Jarosław Szymanek (INP UW) rozdzielił kwestie zmiany ustawy zasadniczej; praktyki stosowania konstytucji oraz reinterpretacji konstytucji, której dokonuje Trybunał Konstytucyjny. W przekonaniu politologa konstytucję należy zmieniać dopiero wtedy, gdy niemożliwa stanie się zmiana samej praktyki lub praktyka jest wadliwa, a ustawa zasadnicza nieprawidłowo odczytywana. Dr hab. Jarosław Szymanek ocenił także, że system rządów funkcjonuje poprawnie i nie należy go zmieniać. Podobne stanowisko zajął dr Janusz Karp (UJ) – jego zdaniem Konstytucja się sprawdziła ponieważ pozwoliła utworzyć silny rząd i jasne mechanizmy odpowiedzialności politycznej. W przekonaniu dr. Ryszarda Piotrowskiego (WPiA UW) ustawę zasadniczą należy zmienić, jednak nie w zakresie oczekiwanym przez polityków, jego zdaniem zmiany powinny iść raczej w kierunku wzmacniania praw obywatelskich, szczególnie wobec tendencji władzy do uzyskiwania dostępu do coraz szerszego zakresu informacji dotyczącej życia obywateli przy jednoczesnym poszerzaniu zakresu informacji obejmowanych klauzulami niejawności. Dodatkowo, problemem stają się akty naruszania prawa przez władzę publiczną przy jednoczesnym zasłanianiu się tajemnicą państwową przy próbach ich odkrycia.
Eksperci zapytani przez prof. Konstantego Adama Wojtaszczyka – Przewodniczącego Rady Programowej OAP UW – o postulaty zmian w ustawie zasadniczej zwracali uwagę m.in. na potrzebę wprowadzenia mechanizmów porozumiewaniu się między oboma izbami parlamentu, czy mechanizmów zwiększających efektywność rządzenia. Pojawiła się także propozycja uczynienia z Senatu instytucji odpolityzowanej, tworzonej przez „ludzi rozsądnych”.
Wszyscy eksperci zgadzali się w kwestii konieczności nowelizacji konstytucji w związku z postępującym procesem integracji europejskiej. Zdaniem prof. Kruk- Jarosz należy choćby określić hierarchię norm prawnych, procedurę wystąpienia z Unii czy włączenie konstytucyjne Unii jako organizacji w wewnętrzny krwiobieg prawa. Jej zdaniem są to kwestie najważniejsze i są potrzebne. Według dr. Piotrowskiego należy szczególną uwagę zwrócić na takie projektowanie zmian, aby miały one charakter uniwersalny, podobnie dr hab. Szymanek stwierdził, że jakkolwiek rozdział europejski powinien się znaleźć konstytucji, to należy zwrócić szczególną uwagę na art. 90, który w proponowanych kształtach rodzi ryzyko braku ochrony przed przekazaniem swoje kompetencje w konkretnych sprawach innym niż UE organizacjom międzynarodowym.